โซเดียม เบนโซเอต (Sodium benzoate)

โซเดียม เบนโซเอต เป็นเกลือโซเดียม ของกรดเบนโซอิก มีความสามารถในการละลายในน้ำหรือแอลกอฮอล์ มีสูตรทางเคมีคือ NaC₇H₅O₂  โซเดียม เบนโซเอตมีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียหรือยับยั้งการเจริญของราและยีสต์ ในสภาวะที่เป็นกรด จึงนิยมถูกนำมาใช้เป็นวัตถุกันเสียในอาหารที่เป็นกรด เช่น น้ำสลัด น้ำส้มสายชู น้ำอัดลม แยม น้ำผลไม้ อาหารดอง เป็นต้น โดยมีเลข E number คือ  E211 นอกจากนี้ยังมีการใช้โซเดียม เบนโซเอตในน้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบและยาแก้ไอชนิดน้ำเชื่อมอีกด้วย

กระบวนการผลิต
โซเดียม เบนโซเอตเกิดจากปฏิกิริยาระหว่างโซเดียม ไฮดรอกไซด์ และกรดเบนโซอิก และทำให้เกิดการตกตะกอน จากนั้นเข้าสู่กระบวนการทำให้แห้ง เพื่อให้อยู่ในรูปผงสีขาว ไม่มีกลิ่นหรือมีกลิ่นของกรดเบนโซอิกเล็กน้อย

กลไกการทำงาน

เมื่ออยู่ในรูปสารละลายโซเดียม เบนโซเอตจะแตกตัวเป็นกรดเบนโซอิก และซึมเข้าสู่ผนังเซลล์ จากนั้นจะเข้าขัดขวางโครงสร้างของเอนไซม์ในเซลล์ ทำให้การเจริญเติบโตถูกยับยั้ง ซึ่งกรดตัวอื่น ๆ จะไม่สามารถแทรกผ่านผนังเซลล์ได้

โซเดียม เบนโซเอตเหมาะสำหรับอาหารที่มีค่า water activity (Aw) สูง เนื่องจากโซเดียม เบนโซเอตจำเป็นต้องแตกตัวเป็นกรดเบนโซอิกจึงสามารถทำหน้าที่ต้านการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ได้

กรดเบนโซอิกมีค่า pKa คือ 4.2 ดังนั้นกรดเบนโซอิกจึงสามารถละลายได้ดีที่สภาวะเป็นกรดหรือที่ pH ต่ำกว่า 4.2 ทำให้โซเดียม เบนโซเอตเหมาะสำหรับอาหารที่เป็นกรดหรือมีค่า pH ประมาณ 2.5 – 4.2 เช่น แยม น้ำผลไม้ มายองเนส เป็นต้น

ในอาหารที่เป็นอิมัลชั่น เช่น มายองเนส โซเดียม เบนโซเอตจะทำงานร่วมกับโพแทสเซียม ซอร์เบต (potassium sorbate) ทำให้ได้ส่วนผสมที่สามารถต้านการผลิตกรดของจุลินทรีย์ได้ดีกว่า การใช้เพียงตัวเดียว

การประยุกต์ใช้งาน

• ใช้เป็นสารหยุดปฏิกิริยาในกระบวนการหมักเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เช่น ไวน์ เป็นต้น
• ใช้เป็นวัตถุกันเสียในผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม เช่น น้ำผลไม้ น้ำส้มสายชู น้ำสลัด มายองเนส เป็นต้น
• ใช้ในอุตสาหกรรมทางเภสัชกรรม โดยใช้เป็นสารฆ่าเชื้อในยา

อ้างอิง

• The Application of Sodium benzoate
• SODIUM BENZOATE � PROPERTIES, USES & SIDE EFFECTS
• Sodium Benzoate Function